De belangrijkste wijzigingen van de Wet Beschermen en Straffen zijn:

• De voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.) wordt maximaal 2 jaar. Nu is dat nog 10 jaar. Daarnaast neemt het Openbaar Ministerie (OM) straks voor iedere gedetineerde een  beslissing of v.i. al aan de orde is.
• Verlof wordt minder vrijblijvend en vanzelfsprekend. Alleen als het verlof bijdraagt aan een veilige terugkeer naar de samenleving, komt een gedetineerde in aanmerking voor verlof. Bij het toekennen van dit zogeheten re-integratieverlof wordt ook gekeken naar het gedrag gedurende de gehele detentie, veiligheidsrisico’s en slachtofferbelangen.
• De (Zeer) Beperkt Beveiligde Inrichtingen (BBI en ZBBI) verdwijnen. Gedetineerden kunnen in de laatste fase van hun detentie buiten de muren aan het werk in de nieuwe Beperkt Beveiligde Afdeling (BBA).
• Het Penitentiair Programma (PP) vervalt voor gedetineerden die langer dan 1 jaar straf hebben. Het PP duurt maximaal 2 maanden. Er komt een overgangsperiode van 3 jaar.
• Zowel het arbeidsrecht als de arbeidsplicht vervalt voor gedetineerden.

De nieuwe termijnen voor het Penitentiair Programma (PP) treden op een later moment in werking, waarschijnlijk op 1 december 2021.